Birleşik Arap Emirlikleri Sinema Tarihi
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) sinema tarihi ve sektörü incelendiğinde diğer ülkelerin sineması kadar gelişmiş olduğu görülmemektedir. Sinema sektörünün gelişmediği gibi sinema sahnesi kültürü ülkeye çok geç giriş yapmıştır. Bu kültür olmadığından dolayı da 1980li yıllarda uzun metrajlı filmler ülkenin milli kanalında yayınlanmıştır. Dam 999 isimli Hollywood ve Bollywood ortak yapımı olan filmin bir kısmı BAE’e ait olan Fujairah bölgesinde çekilmiştir. Ülkenin ilk yerli filmi olan Sea Shadow isimli yapım, Nawaf Al-Janahi isimli yönetmen tarafından 17 Kasım 2011 tarihinde yayınlanmıştır.
BAE’ye ait bir sonraki film ise Aerials isimli bir bilim kurgu filmidir. Film, 16 Haziran 2016 tarihinde yayınlanmıştır ve S. A. Zaidi isimli yönetmen tarafından çekilip, Ghanem Ghubash isimli yapımcı tarafından yapılmıştır. Bu film New York Televizyon ve Film Ödülleri etkinliğinde bronz madalya kazanmıştır. 2021 yılında vizyona giren Wild Abu Dhabi: The Turtles of Al Dhafra isimli belgesel ise aynı etkinlikte finalist olmuştur.
BAE’de ilk stüdyo olan The Scene Club isimli stüdyo 2007 yılında kurulmuştur. Bir sonraki stüdyo olan Cinema Akil ise 2014 yılında kurulmuştur. 2018 yılının Eylül ayında Cinema Akil isimli stüdyo ülkede ilk defa kalıcı bağımsızlık kazanan sinema sahnesi olmuştur.
2004 yılında ise Dubai Uluslararası Film Festivali kurulmuştur. 14 yıl boyunca her yıl düzenlenmesine rağmen 2019 yılından itibaren bir yılda iki kez düzenlenmesi kararlaştırılmıştır.
Ülkede bir film çekilebilmesi için devlet tarafından izin alınması gerekmektedir. Bunun yanı sıra izin alınmadan önce yine ülkenin kendisi tarafından verilen medya ticaret lisansına sahip olunması gerekmektedir. Abu Dhabi Film Komisyonu, hangi filmlerin çekileceği konusunda otoriteye sahip olan tek kurumdur.
Medya…
BAE’nin sinemasının yanı sıra medyası incelendiğinde de sinemasında geçerli olan aynı durumların genel medyasında geçerli olduğu da görülmektedir. Medya sektöründe faaliyet gösteren kurumlar sadece devletin sahip olduğu kurumlardır. Milli Medya Konseyi adında bir şemsiye altında toplanmış olan medya kurumlarında, devletin izin vermediği yayınların yayınlanamadığı ve yazılamadığı gözükmektedir.
BAE’de ilk televizyon kanalı 1969 yılında yayınlanmaya başlamıştır. İlerleyen yıllardan birtakım kanalların açılmaya devam edilmiş olmasına rağmen en dikkat çeken kanal 1997 yılında açılan Kanal 33 olmuştur. Kanal 33, BAE’de yaşayan yabancılara yönelik yayınlar yapmasıyla ülke genelinde bir ilke imza atmıştır. Ama her halükarda devlet otoritelerinden bağımsız bir yayın yapılamamaktadır.
Özellikle 2010 yılına kadar televizyon kanalları, ülkenin sinema tarihinde oldukça önemli bir rol oynamıştır. Bunun sebebi yukarıda da belirtildiği gibi ülkede yayılmış bir sinema sahnesi kültürünün olmamasıdır. 2010 itibariyle ülke genelinde 255 adet sinema sahnesi olduğu bilinmektedir. 2014 yılında yapılan bir ankette, ülkenin yerleşik nüfusunun %86’sının televizyon izlediği öğrenilmiştir.
2003 yılında kurulmuş olan Dubai Medya Co. devlet tarafından kurulmuş olan en önemli stüdyolardan biridir. Dubai One isimli kanalın yayına alınmasını sağlamıştır ve Kanal 33’ün daha da gelişmesine ön ayak olmuştur. Stüdyo ağırlıklı olarak eğlence programları ve dini programlar yayınlamaktadır. Öte yandan ülke genelinde faaliyet gösteren devlete ait bir diğer stüdyo olan Emirates Medya Co., “hanedanlık bölünemez” sloganıyla yayın yapmaktadır.
İnternet ve Sosyal Medya…
1995 yılında BAE’de yine devlete ait olan Etisalat isminde bir milli telekomünikasyon şirketi faaliyete başlamıştır. 1991 yılında bu şirketin kurulmasına yardımcı olmak amacıyla kabul edilmiş olan Etisalat kanununa göre, “şirket ülke genelinde bir monopoliye sahiptir ve şirket dışında bir başka kurum, kuruluş, organizasyon veya yapı faaliyet gösteremez.” Günümüzde Etisalat şirketinin %60’ı BAE devletine aittir.
Bu sebepten ötürü Birleşik Arap Emirlikleri sineması ve medya sektörlerinde devlet tarafından uygulanan sansürün internette de uygulandığı gözükmektedir. Öte yandan ülkede sinemaya olan talebin oldukça az olduğu bilinmektedir.
